Ο Καζαντζάκης συναντά τον Καβάφη

Κ. Π. Καβάφης

Στα Ταξιδιωτικα του κείμενα ο Νίκος Καζαντζάκης αφιερώνει ειδικό κεφάλαιο στην Αίγυπτο. Αφού θαύμασε τον Νείλο και τις Πυραμίδες, ο συγγραφέας επισκέπτεται τον Καβάφη, "την πιο εξαιρετική πνευματική φυσιογνωμία της Αιγύπτου". Είναι 1927 και ο Καβάφης μένει στο θρυλικό διαμέρισμα της οδού Lepsius στην Αλεξάνδρεια.

Θυμάμαι στο Πανεπιστήμιο την καθηγήτριά μου να λέει ότι στο γραφείο του ο Καβάφης

είχε δημιουργήσει έναν ιδιαίτερο φωτισμό, ώστε να πέφτει το φως λιγοστό επάνω του και να περιβάλλεται το πρόσωπό του με τον μανδύα του μυστηρίου. Ήταν όλα επαρκώς υπολογισμένα.

Ο Καζαντζάκης αφιερώνει περίπου δύο σελίδες σε αυτή τη συνάντηση και πράγματι μεταφέρει στον αναγνώστη του αυτό το μυστήριο. "Στο μεσόφωτο του αρχοντικού σπιτιού του", γράφει, "προσπαθούσα να διακρίνω τη μορφή του". Και αλλού: "Η φωνή του είναι γεμάτη ακκισμούς και χρώμα".

Οι δύο διανοούμενοι κάθονται ο ένας απέναντι από τον άλλον,
πίνωντας χιώτικη μαστίχα και ουίσκι. Ο Καζαντζάκης επισημαίνει ότι ο Καβάφης "έχει όλα τα τυπικά χαρακτηριστικά ενός εξαιρετικού ανθρώπου της παρακμής - σοφός, ειρωνικός, ηδονιστής, γόης, γιομάτος μνήμη".

Και εδώ κάνει το δεύτερο σχόλιο για τον φωτισμό: "Ξεχωρίζω στα σκοτεινά, πάνω στο ντιβάνι, τη φυσιογνωμία του".

"Μα δεν πίνετε καθόλου!", παρατηρεί ο Καβάφης, "είναι χιώτικη, σας ορκίζομαι. Γιατί σωπάσατε;". Ο Καζαντζάκης, σιωπηλός, προσπαθούσε να διακρίνει τη φυσιογνωμία του ποιητή.